Môi chất lạnh là gì? Đây là khái niệm quen thuộc trong ngành điện lạnh, điều hòa và tủ lạnh. Dù không nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng môi chất lạnh lại đóng vai trò sống còn trong quá trình làm lạnh và điều hòa không khí, giúp thiết bị hoạt động hiệu quả.
Môi chất lạnh là một loại chất được sử dụng trong hệ thống làm lạnh, có vai trò hấp thụ nhiệt từ không gian cần làm mát bằng cách bay hơi ở áp suất và nhiệt độ thấp, sau đó thải nhiệt ra môi trường bên ngoài khi được nén ở áp suất và nhiệt độ cao hơn.
Hiểu đơn giản, môi chất lạnh – hay còn gọi là môi chất lạnh sơ cấp – chính là chất trung gian giúp các thiết bị như tủ lạnh, điều hòa hoạt động hiệu quả, cho phép chúng làm mát hoặc sưởi ấm không gian xung quanh.
Trong quá trình vận hành, môi chất lạnh thường xuyên chuyển đổi trạng thái giữa lỏng và khí. Chính quá trình thay đổi trạng thái này đi kèm với sự biến đổi nhiệt độ và áp suất, từ đó tạo ra hiệu ứng làm lạnh trực tiếp trong thiết bị.
>>> Tìm hiểu thêm: Lutein là chất gì? Công dụng nổi bật đối với sức khỏe
Môi chất lạnh đóng vai trò trung gian trong việc vận chuyển nhiệt giữa các bộ phận của hệ thống làm lạnh. Cụ thể, nó hấp thụ nhiệt tại dàn lạnh và đưa lượng nhiệt này tới dàn ngưng, nơi mà nhiệt sẽ được giải phóng ra bên ngoài thông qua hệ thống quạt và các lá tản nhiệt bằng nhôm.
Khi đi qua van tiết lưu, môi chất lạnh thay đổi từ thể lỏng sang thể khí với nhiệt độ rất thấp. Sau đó, nó được đưa đến dàn lạnh để hấp thụ nhiệt trong không gian cần làm mát và tạo ra luồng khí mát.
Tiếp theo, môi chất lạnh được máy nén hút vào, chuyển sang dạng lỏng với nhiệt độ và áp suất cao, rồi được dẫn đến dàn nóng để xả nhiệt ra môi trường bên ngoài. Sau khi thải nhiệt, môi chất tiếp tục quay trở lại van tiết lưu để lặp lại chu trình làm lạnh.
Với sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp lạnh và nhu cầu ngày càng đa dạng từ các thiết bị hiện đại, môi chất lạnh cũng được cải tiến để phù hợp với từng loại máy móc cụ thể. Hiện nay, trên thị trường có 5 loại môi chất lạnh phổ biến gồm: R410A, R22, R32, R12 và R171.
Môi chất lạnh R410A
Đây là loại môi chất lạnh tổng hợp từ hai thành phần chính là R32 và R125. R410A được ứng dụng nhiều trong các hệ thống điều hòa không khí nhờ khả năng làm lạnh sâu, lan tỏa nhanh và ít gây hại cho tầng Ozon. Tuy nhiên, việc nạp gas R410A đòi hỏi kỹ thuật cao vì không thể bổ sung từng phần mà phải rút toàn bộ lượng gas cũ trước khi bơm mới.
Môi chất lạnh R22
Là một trong những dòng gas lạnh ra đời sớm nhất, R22 từng được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực điện lạnh nhờ chi phí thấp và dễ bảo dưỡng. Tuy nhiên, vì hiệu suất làm lạnh không cao, tiêu tốn nhiều điện năng và gây ảnh hưởng xấu đến môi trường nên hiện nay loại gas này dần bị thay thế.
Môi chất lạnh R12
Gas R12 từng là lựa chọn hàng đầu trong nhiều thiết bị làm lạnh, song từ năm 1996, nó đã bị loại bỏ khỏi thị trường do gây ô nhiễm nghiêm trọng và hiệu suất sử dụng kém. Việc tiêu thụ năng lượng lớn cũng là một trong những lý do chính khiến loại gas này không còn được sử dụng.
Môi chất lạnh R171
Đây là loại gas có đặc tính nhiệt động tốt, phù hợp với hệ thống sử dụng máy nén piston. R171 thường được dùng trong các ứng dụng công nghiệp nhờ giá thành rẻ và dễ bảo trì. Tuy nhiên, nhược điểm lớn của nó là tính độc, gây nguy hại cho sức khỏe và môi trường. Ngoài ra, nó không phù hợp với các máy nén dạng tuabin do tỉ số áp suất thấp.
Môi chất lạnh R32
R32 là dòng gas thế hệ mới được đánh giá cao nhờ hiệu quả làm lạnh vượt trội, tiết kiệm năng lượng và giảm đến 75% lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Nhờ những ưu điểm nổi bật này, R32 được sử dụng phổ biến trong các loại máy lạnh đời mới. Tuy nhiên, chi phí đầu tư cho loại gas này thường cao hơn so với các dòng khác.
Môi chất lạnh được ứng dụng rộng rãi trong đời sống, từ thiết bị dân dụng như điều hòa không khí, tủ lạnh, đến các hệ thống lạnh công nghiệp.
Ngoài khả năng làm mát, loại chất này còn được sử dụng trong các thiết bị có chức năng sưởi, chẳng hạn như máy sấy sử dụng công nghệ bơm nhiệt (heat pump dryer) hoặc hệ thống cung cấp nước nóng trung tâm dùng bơm nhiệt. Nhờ có môi chất lạnh, các thiết bị có thể điều chỉnh nhiệt độ hiệu quả theo nhu cầu sử dụng.
>>> Tìm hiểu thêm: Melatonin là chất gì? Vai trò quan trọng đối với sức khỏe
Hiểu rõ môi chất lạnh là gì không chỉ giúp bạn sử dụng các thiết bị làm lạnh đúng cách mà còn góp phần bảo vệ môi trường. Việc chọn loại môi chất phù hợp và an toàn sẽ mang lại hiệu quả làm lạnh tối ưu và kéo dài tuổi thọ cho thiết bị.
Address: 15/16B Đ. Quang Trung, Phường 8, Gò Vấp, Hồ Chí Minh, Vietnam
Phone: 0349150552
E-Mail: contact@susach.edu.vn